De Maori's deel twee, of, hoe ik een maori kuste

De Maori’s zijn heel anders dan ik mij had voor gesteld. Wie de film Once Were Warriors kent, kan zich dat goed voorstellen (een film over een Maori familie waar alcohol, geweld en bendes aan de orde van de dag is).
Ook had ik gedacht dat de Maori’s dezelfde positie in Nieuw Zeeland zouden hebben, als de Aboriginals in Australie, dat was namelijk zeer schrijnend. De aboriginal kende ik alleen maar als de schreeuwende en vechtende dronkenlap op straat. Zij waren nauwelijks in het gewone straatbeeld te zien, en naar mijn idee vooral opgesloten in hun eigen leefgebieden. Alcohol en- drugsmisbruik, geweld, incest, laag opgeleide klasse, overgewicht, diabetes, dat waren de verhalen die ik hoorde.
Nu spelen deze problemen ook bij de Maori’s, zoals deze problemen bij ieder gekolonialiseerd volk spelen (zoals ook bij de “indianen” in Amerika).
Maar de Maori’s, die 15% van de gehele bevolking in Nieuw Zeeland beslaat) zijn hard op weg om deze problemen aan te pakken.
Ik heb kennis mogen maken met de pracht en de bijzonderheden van de Maori cultuur. Een cultuur waarin ik mij erg thuis voel.

Je kan merken dat de Maori’s kort geleden nog in nauw contact met de natuur en het land leefde. Ze zijn erg spiritueel en gelovig en uiten verbaal hun dankbaarheid voor alles wat ze mogen ontvangen, van het land, van de natuur, van de goden en voorouders en van elkaar.
Dit maakt dat ze enorm hartelijk en welkomend zijn. Ze delen graag, hun eten, maar ook hun gevoelens, hun kwetsbaarheden. Ze zijn trots, maar staan open om te leren.
De mannen en vrouwen hebben een gelijke positie, de vrouwen waren vroeger ook krijgers. Toch staat de man net iets meer op de voorgrond, hoewel dit de positie niet ongelijkwaardig maakt. De man heeft groot respect voor de vrouw en eert haar. Dit kun je voelen en zien, in de dagelijkse omgang, in de blikken die geworpen worden, in de verbale uitingen van lof. De Maori man durft zijn gevoelens te tonen, en toch is hij tegelijk de beschermer en hoofd van het gezin. Dit geeft een enorm veilig gevoel. En ik moet eerlijk zeggen, dit maakt de Maori man ook enorm sexy en aantrekkelijk (zelfs als ze tattoo’s in hun gezicht hebben). Ze zijn ook stuk voor stuk groot, breed en gespierd. En ze zijn enorm trouw en loyaal naar hun gezin en de kinderen toe. De kinderen worden opgevoed met duidelijke normen en waarden. Respect voor ouderen speelt een grote rol.

1 keer maak ik een enorme blunder. De broer van Maree komt op bezoek, Bruce. Dit is een duidelijke Maori man. Een echt macho met een gevoelig randje, ik ben diep onder de indruk van hem.
Ik ben er ondertussen achter dat er meerdere soorten begroetingen zijn. De meest standaard is een kus op de wang, gevolgd door een knuffel (ja, ook bij wildvreemden). Dan heb je nog alleen de knuffel, of alleen de kus en als uitzondering heb je de Hongi (voorhoofd tegen voorhoofd en neus tegen neus), of de hongi gecombineerd met de knuffel en kus. Ik heb al de tip gekregen van Mark en Jenny om eerst bij de ander af te kijken welke begroeting er gedaan word. En daar maak ik dus de fout.
Bruce komt de kamer binnen en begroet als eerste Mark met een Hongi. Als hij naar mij toekomt om mij te begroeten, wil ik mijn voorhoofd tegen de zijne doen, maar hij had blijkbaar voor mij (omdat ik een vrouw ben?) de kus op de wang in gedachten. Deze beland daardoor zo ongeveer op mijn neus. Beiden merken we direct beschaamd de vergissing op, en dit keer gaat hij voor de Hongi en ik voor de kus op wang, waardoor ik deze indrukwekkende, hoofd van het gezin, stoere Maori man, een kus op de mond geef. Ik schaam me dood, en wil het liefst door de grond zakken, hard weglopen, mezelf op mijn kop slaan, als stof vergaan.
(’s avonds op de slaapkamer spreek ik deze blunder uit. Jenny blijkt dit allemaal gezien te hebben, en ging daardoor voor de “duidelijke hoek”, met een grote boog een kus op de wang geven zodat die voor iedereen duidelijk is. Ik word hard uitgelachen door Mark en Jenny en zelf lach ik nog het hardste. Ik blijf net zo lang lachen tot de schaamte verdwenen is, en er alleen nog maar een hilarisch verhaal dat het goed gaat doen op feestjes, achter blijft. De hongi zoals ik hem heb uitgevoerd word dan ook omgedoopt tot de Tongi)

Spiritualiteit speelt een grote rol in deze cultuur. Er bevinden zich veel spiritueel healers onder de Maori’s. Veel Maori’s werken in de hulpverlening. Zij helpen graag andere mensen, staan graag voor anderen klaar. Ze staan nog erg in contact met hun oorspronkelijke cultuur en de taal. Toch zijn ze verder geheel geintegreerd in de Nieuw Zeelandse samenleving. De hedendaagse Maori’s hebben veelal Westers bloed in hun familielijn zitten. Ze worden tweetalig opgevoed, maar de voertaal is Nieuw Zeelands (Engels dus).
Eten, dat doen ze graag, en veel. Het Maori volk is al groot en breed, maar ze hebben ook nog eens aanleg voor overgewicht (of ze eten gewoon veel te veel, eerder dit laatste zoals ik uit eigen ervaring gemerkt heb).
Tijdens de retraite kregen we 3 keer per dag een enorme maaltijd voorgeschoteld. Tussendoor waren en snacks en koekjes. Ik ben zeker 3 kilo aangekomen, in 1 week tijd. Ook tijdens de Hui, het open healing weekend, zijn de maaltijdens inmens groot. Eten speelt een belangrijke rol in deze cultuur, en dat is aan ze te zien.

Ik ben erg blij en dankbaar dat ik al zo snel deze cultuur heb mogen opsnuiven. Ook naar “blanke westerlingen” zijn ze enorm gastvrij.
The Hui vind plaats in een Marea (een Maori gebied met een gebouw waar gegeten, gebeden en geslapen kan worden). In de openingsceremonie, waar zo’n 100 andere mensen zijn (healers en vrijwilligers) word ik speciaal aangekondigd, alleen word mijn verhaal nogal verdraaid, als in: 3 weken geleden heb ik de” Hui” gegoogled, en nu ben ik opeens hier (ipv een half jaar geleden heb ik “paardentherapie” gegoogled en 3 weken geleden ben ik aangekomen).
Maar de mensen smullen van dit verhaal. Het heeft een sterk “meant to be” gehalte en daar draait veel om in deze cultuur; alles gebeurt voor een reden.
Tijdens de eindceremonie, 3 dagen later, word mij gevraagd om een woordje voor de grote groep te spreken. Deze vraag had ik al aan zien komen, gezien de enorme belangstelling die dit weekend in mij getoond is, dus het verhaal had ik al voorbereid in mijn hoofd. Ik spreek dan ook met verve en passie voor deze 100tal mensen. Ik bedank ze voor hun gastvrijheid, het lekkere eten, de warmte en de liefde waarmee ze mij ontvangen hebben. Ik weet nu zeker waar de Nieuw Zeelanders (of de Kiwi’s, zoals ze zichzelf noemen) hun vriendelijkheid en gastvrijheid vandaan hebben. Van deze mensen, deze prachtige cultuur.

Wij hebben 4 paarden bij ons, Tom, Indie, Frank en Olly. We doen er 1,5 uur over, in de grote paardentruck, om op de plaats van bestemming aan te komen.
Na de openingsceremonie gaan we naar bed. De volgende dag willen we de paarden inladen voor de 10 minuten durende rit naar de Marea, maar Tom en Indie weigeren. Marcus is ziek geworden en heeft geen geduld, ook zijn ze waarschijnlijk uitgedroogd. Deze combinatie maakt dat ze erg zenuwachtig zijn en dus weigeren in te stappen.
We proberen het een half uur, maar ze houden voet bij stuk. Dus gaan we met alleen Frank en Olly, iets waar we later erg dankbaar voor zijn. We zouden namelijk 2 weilanden gebruiken met ieder 2 paarden, maar we zijn maar met zijn vijven, dus dat zou een druk schema betekenen. Nu hebben we tijd om pauze te nemen, te lunchen en koffie te drinken.
De sessies duren maar 20 minuten, en allerlei soorten mensen met allerlei soorten vragen komen erop af. Zo is er een vrouw die al 2 jaar op rij een lieve kus en knuffel van Frank krijgt (het paard wat staat voor connectie, je snapt dus wel waarom). Alleen voor die reden komt ze ieder jaar terug en ook dit jaar krijgt ze De kus van Frank, de trouwe rakker.

Het is bijzonder hoeveel er bereikt kan worden in 20 minuten tijd. Sommige mensen beginnen al bij de eerste aanraking met de paarden te huilen, zo krachtig is hun aanwezigheid en acceptatie.
Eén vrouw heeft de volledige 20 minuten naast Frank gestaan, die haar kusjes gaf en zijn hoofd troostend liet rusten op haar schouders. Deze vrouw komt huilend ons bedanken en kan niet ophouden met ons te knuffelen . Ze zegt dat ze voor het eerst in 5 jaar het verdriet om haar overleden broertje heeft kunnen loslaten.
De paarden spelen de metaforen goed uit. Soms staan ze de hele sessie stil, kijkend in de verte. Dan staan ze ieder aan de andere kant van het weiland, angstig rondjes te lopen of te rollen in het gras. Maar wat ze ook doen, het doet de mens ergens aan denken. Aan hun zoon of dochter, hun vader of moeder, maar vooral aan zichzelf. “Afstandelijk, gesloten, verlegen, open, rustig, afwachtend, verdrietig, afgewezen”. Dit zijn benamingen die voorbij komen als we de mensen vragen wat het paard voor hun betekend. Doorgaand op deze metafoor komen we op een dieper level. En het bizarre is, als het gesprek verder de diepte in gaat, veranderen de paarden van gedrag, zodat nieuwe metaforen boven komen. Soms veranderen ze plotsklaps van gedrag, juist tijdens een bepaald zin over een specifiek onderwerp. Als we deze zin bij de client benadrukken, blijkt dat een doorbraak in de sessie te zijn.
Maar 1 persoon was toch duidelijk onze favoriet dit weekend, en daar lees je volgende keer meer over…